Roma İmparatorluğu

Roma İmparatorluğu Latince ismiyle ise İmperium Romanum, M.Ö. 27 yılında kuruldu ve M.S. 395 yılında ikiye ayrılmasına kadar ayakta kaldı. Roma İmparatorluğu kurulmadan önce Roma Cumhuriyeti ve Roma Krallığı vardı.

Romalılar, tarihi en ilginç devletlerden biri olarak bilinmektedir. Devletin başında olan kral ya da imparatorların ilginç kişilikleri bunda etkili olmuştur.  Roma İmparatorluğu İtalyan Yarımadası’ndan çevreye yayılmasının ardından MÖ. 1. yüzyılda Augustus tarafından kuruldu. 375 yılında başlayan  Kavimler Göçü’nün etkisiyle bu imparatorluk 395 tarihinde Doğu Roma İmparatorluğu ve Batı Roma İmparatorluğu olarak ikiye bölündü. Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında yıkılırken Doğu Roma İmparatorluğu Fatih Sultan Mehmet’in 1453 yılındaki İstanbul’u fethine kadar ayakta kalmayı başladı. Doğu Roma İmparatorluğu günümüzde Bizans İmparatorluğu olarak adlandırılmaktadır.

Batı Roma, Doğu Roma İmparatorluğu’ndan yaklaşık 1000 sene önce yıkılmış olsa da sanat, siyaset, bilim ve kültür olarak dünya tarihinde önemli bir yer tutmuştur. Avrupa nüfusunun yarısından fazlası Roma İmparatorluğu vatandaşıydı.

Roma Cumhuriyeti’nin başındaki isimlerinden biri olan Jül Sezar, kendini diktatör ilan ettti. Sezar’ın bir kral olup monarşiyi getirmesinden korkanlar onu bir suikastla öldürdü. M.Ö. 15 Mart 44 yılı kanlı bir suikastın tarihi olsa da Roma’nın bir daha krallığa dönemeyeceğinin de acı bir sembolü oldu.

Marcus Antonius ve Kleopatra’nın intiharına sebep olan Aktium Savaşı yenilgisi yeni bir Roma meydana getirdi. Octavianus devletin başına geçti ve Ausgustus unvanını aldı. ‘İmperator’ yani başkumandan unvanını alarak da Roma İmparatorluğu’nu her yönüyle kurdu. Yönetimde eyaletlerin idaresini Senato’ya verdi.

Üvey Oğlu İmparator Oldu

Roma’yı imparatorluk yapan Augustus öldüğünde yerine geçecek bir oğlu bulunmuyordu. Kızından olan torunları da çok küçüklerdi. Devletin başına Augustus’un ilk eşinden olan üvey oğlu Tiberius geçti. Tiberius’un ilk yılları iyi geçse de sonrasında emekli olup yerine tayin ettiği muhafız komutanı Lucius Aelius Sejanus dönemimde işler daha da kötüye gitti. Olaylar muhafız komutanı Sejanus’un birçok yakın akrabasıyla idam edilmesine kadar gitti. Tiberius’tan sonra yerine geçecek kişiyi bulmakta zorluk çekildi. O kadar çok kişi öldürüldü ki devleti idare edebilecek güçte kimse kalmadı. Sonunda Tiberius’un yeğeni Germanicus’un oğlu Gaius ya da bilinen ismiyle Caligula imparator oldu.

Roma İmparatorluğu

Caligula iyi bir yönetim sergilerken henüz ilk yıllarında hastalandı. Bazı tarihçiler onun delirdiği yönünde bilgiler vermiştir. Muhafız komutanının, imparatorun akıl almaz davranışlarına daha fazla dayanamayıp onu öldürdü.Sonrasında Nero imparator oldu. Nero’dan sonra öyle hızlı bir süreç geçti ki bir yıl içinde dört imparator yılı denilen zaman Roma’nın tarihine yazıldı.

235-284 yılları arasındaki 49 yıllık süreç  tarihine 3.yüzyıl krizi olarak geçti. Diokletianus’un devletin bölünmesine de yol açacak tetrarşi yönetimini uygulaması, büyük sıkıntıları beraberinde getirdi.

305-363 yılları arasında yönetime gelen Konstantin Hanedanı, Roma tarihini zirveye taşıdı.

364-378 yılları arasında ise Valentinianus Hanedanı ülkeyi yönetirken 378’de Edirne Savaşı’na da sebep oldu.

117 yılında en büyük topraklarına kavuştu. İngiltere, Avrupa ve Balkanlar, Afrika’nın kuzeyi, Anadolu, Arabistan Yarımadası’nın büyük kısmı ve bugünkü Rusya’nın büyük kıyılarına hükmettiler.

Sanatı Yunanlara bıraksalar da sanatı zirveyi ulaştırmada gayret ettiler. Forumlar, tiyatrolar, görkemli senato binaları, saraylar ve meydanlar hep göz alıcıydı. Mısır’ın Firavun döneminden kalan eserlerini ve Antik Yunan’ın birçok taşınabilen eserini yeni kurdukları şehirlere getirdiler.

Roma İmparatorluğu’nun dini yapısı çok tanrılı esasa dayanıyordu. Yunan tanrılarının çoğuna Romalılar da inanıyordu. Hıristiyanlık, sıkıntılı bir süreçten sonra resmi din olarak kabul edildi.  İlk Hıristiyanların gizlice ibadet edip kendini gizlemeye çalıştıkları dönemler yüzlerce yıl sürdükten sonra sona ermişti.

Antik Roma

Antik Roma M.Ö. 9. yüzyılda Roma’da kurulan bir şehir devletiydi. İtalya Yarımadası’nda kuruldu ve Akdeniz’i çevreleyen topraklarda 1200 yıl süreyle en mükemmel İmparatorluk haline geldi.

Batı Roma’nın dağılması Antik Çağ’ın sonu ve Karanlık Çağ denilen Orta Çağ’ın başlangıcı oldu. Romalılar dünya mirası olarak sanat, savaş, hukuk, teknoloji, mimari, edebiyat alanında büyük eserler bıraktı.

391 ‘de I. Theodisius çıkardığı fermanla Hıristiyanlık dışındaki tüm dinleri yasakladı.

Spor denilince Roma’da gladyatörler akla gelir. Yüzyıllarca gladyatörlük Roma’da spor olarak sürdü.

İnsanlar; köleler, azledilmişler ve özgür doğmuşlar olarak ayrıma tabi tutuldu. Sınıf farklı çok önemliydi ve doğmuş olmak her şeye bedeldi.

Ana dili Latince olan Roma İmparatorluğu, 395 yılında yıkıldı.