Hisse Senedi Nedir?

Hisse senedi ortak bir sermaye ile kurulmuş anonim, komandit ve özel kanunla kurulmuş sermaye şirketlerinin ortaklarına paylarını ve ortaklıklarını belgelemek için verdikleri kıymetli evraklardır. Hisse senetleri SPK’nın (Sermaye Piyasası Kurulu) izni ile çıkarılabilmektedir. Her şirket hisse senedine sahip olamaz. Bunun için SPK’nın belirlediği yükümlülükleri yerine getirmesi ve yukarıda sayılan şirketlerden biri olması gerekir.

Hisse senetleri borsada en çok işlem gören yatırım aracıdır. Hisse senetlerine sahip olmak çeşitli getiriler ve sorumluluklar sağlamakta. Bir hisse senedinden kar sağlamak için onun yatırım aracı olarak seçilmesi ile mümkündür.  Bir hisse senedinin yatırım aracı olarak alınabilmesi için önce şirketin borsaya kote (halka arz edilecek hisse senetlerinin borsa izni) olması gerekir. Kote olmuş senet borsada alım/satım işlemi gerçekleştirebilir demektir.

Hisse Senedinin Tarihi

Milattan sonra 3. yüzyılın başların Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinin ‘Macellum’ adı verilen pazarında başlamıştır. Deniz ticaretinin artmasıyla beraber para yerine geçebilecek bu kağıtlar ticarette kullanılmaya başlandı. 1487 yılında Belçika’nın Yahudi aileleri parayı meslek haline getirdikten sonra ilk borsa işlemleri başlamış oldu.

15. yüzyılda deniz ticaretinin önce ülkeleri İngiltere, Fransa, Belçika ve İtalya arasındaki büyük ticari anlaşmalarda gemilerde para taşımaktansa ülkeler arası kredi yerine geçebilecek senetler ve ticari şirketlerce hisse senedi kullanılmaya başlandı.

Hisse Senetlerinin Özellikleri

Temettü Hakkı: Bir diğer adı kar payıdır. Hisse senedinin ait olduğu şirket kar ettiği zaman, hisse senedi sahibi de bu kara hissesi oranında ortak olacaktır. Ancak, şirket karından kanunen ayrılması gereken miktar ayrılmadıkça ortakların temettüleri dağıtılmamaktadır.

Rüçhan Hakkı: Şirketin bedelli sermaye artırımına gitmesiyle mevcut ortakların artırımdan paylarını alma hakkıdır. Bu haktan ortakların faydalanabilmesi için de eski hisse senedinin SPK tarafından belirtilen süre içerisinde ibraz edilmesi gerekmektedir.

Yönetime Katılma ve Oy Hakkı: Yatırımcının sahip olduğu hissenin, şirket yönetim kurulu seçimlerinde seçmen ve aday olarak yönetime katılma hakkı vermektedir. Ama hisse senedinin payı oranında bu gerçekleşmektedir.

Bilgi Alma Hakkı: Senet sayesinde pay sahibi olan kişilerin her zaman şirket hakkında bilgi edinme hakkı bulunmaktadır.

Sır Saklama Sorumluluğu: Hisse senedi sahiplerinin her zaman şirket sırlarını saklamaları ve açıklamamaları gerekmektedir.

Taahhütleri Yerine Getirme Sorumluluğu: Hisse senedi sahibi, şirket kuruluşundan ve sermaye artırımı sırasında taahhüt ettiği bedeli zamanında ödemek zorundadır.

Sözleşme Şartlarına Uyma Sorumluluğu: Hisse senedi sahibi, ortaklık sözleşmesinde belirtilen ve altında imzası bulunan tüm kurallara uymak zorundadır.